Wednesday, January 13, 2010

კომბლე

იყო და არა იყო რა, იყო ერთი კომბლე, ჰყავდა სამი ცხვარი. ერთხელ ცხვრები ტყეში აკრიფა, თვითონ თავი გაანება, დაჯდა და კომბლებს დაუწყო კეთება.

კაცებმა ჰკითხეს:

კომბლე, რა სულ კომბლებს აკეთებო?

კომბლემ უპასუხა:

მე ეს ხელობა ვიცი და ამან უნდა მაცხოვროსო.

გააკეთა კომბლები და ადგა, გაიდო ერთი დიდი კომბალი მხარზე და წავიდა ცხვრების საძაბნელად. მიადგა ერთი მგლის სოროს და დაუძახა.

შენ შეჭამე ჩემი ცხვრებიო?

არაო, - უპასუხა მგელმა.

აბა პირი დააღე, კბილებში დაგრჩენია ხორციო.

მგელმა უთხრა:

ოღონდ ნუ მომკლავ და ბედსა გწევო.

რა ბედსა? - ჰკითხა კომბლემ.

აგე, აქ მეცხვარეებს ბევრი ცხვარი ჰყავთ, იმ ცხვრებში ერთი ოქროს ბატკანი ურევია, იმ ოქროს ბატკანს მე მოვიტაცებ და სულ ყველანი მე ამედევნებიან, შენ მოუარე და ცხვრები გარეკეო, უთხრა მგელმა.

მგელი წავიდა და მოიტაცა ოქროს ბატკანი. მართლაც სულ ყველა მწყემსი იმას დაედევნა. მოუარა კომბლემ ცხვრებს და გარეკა.

კომბლეს გზაზე კაცები შემოხვდნენ და ჰკითხეს:

კომბლე, შენ სამი ცხვარი გყავდა, აგრე როგორ გაამრავლე ერთ თვეშიო?

კომბლემ უპასუხა:

ტყეში გავუშვი და გამრავლებულანო.

იმათაც იყიდეს სამი ცხვარი, გაანებეს ტყეში თავი და წამოვიდნენ შინ. ერთი თვის შემდეგ წავიდნენ საძებნელად, ცხვრები უნდა ეპოვნათ, მაგრამ ცხვრები მგელს შეექამა.

წამოვიდნენ შინ და თქვეს:

რა ვუყოთ კომბლესაო?

სახლი დავუწვათო.

დაუწვეს სახლი.

კომბლემ გაანელა ცეცხლი და აიღოერთი საცალო ნახშირი, დაახურდავა სამი მანეთი და თავზე გადააშალა ნახშირს. მოუკრა პირი, აიკიდა საცალო და წაიღო. მივიდა ერთ სალაროსთან და უთხრა ყარაულს:

ამაღამ აქ დამაყენეთ და ეს საცალოც შემინახეთო.

დადექიო, - უთხრა ყარაულმა.

იმ ღამეს იქ იყო. გათენდა დილა და ეუბნება კომბლე სალაროს ყარაულს:

ჩემი საცალო მომეცითო!

მოუტანეს საცალო, კომბლემ გახსნა და ნახა, შემდეგ შარი მოუდო:

მე საცალო ფულით სავსე მქონდა, თქვენ კი ნახშირი ჩაგიყრიათ და ზევიდან თეთრი ფული გადაგიშლიათო; თუ მომცემთ, მომეცით, თუ არა და წავალ ხლმწიფესთან და გიჩივლებთო.

ოღონდ ნუ გვიჩივლებ ხელმწიფესთან და საცალოს ფულით აგივსებთ და გაგატანთო, - უთხრეს ყარაულებმა.

აუვსეს საცალო ფულით და გაატანეს.

კომბლემ მოიტანა შინ ფული.

კაცებმა ჰკითხეს:

კომბლე, შენ ნახშირი წაიღე და ფული როგორ მოიტანეო.

სახლი დავწვი, ნახშირი გავაქრე, წავიღე და ფულზე გავცვალეო.

დაწვეს თავიანთი სახლები იმათაც, აიღეს ნახშირი, ჩაყარეს საცალოებში, დაჰქონდათ სოფელში და იძახდნენ:

ნახშირი ფულზედაო!

ნახშირზე ფულს ვინ გაუცვლიდა და რაკი არავინ გაუცვალა, წამოვიდნენ შინ და თქვეს:

რა ვუყოთ კომბლედაო?

ცოლი მოვუკლათო.

მოუკლეს ცოლი.

კომბლემ წამოიღო თავისი მკვდარი ცოლი და მივიდა ერთ კაცთან. ამ კაცსჰყავდა სამი ქალი, ძალიან კარგები.

კომბლემ უთხრა:

ამაღამ აქ დამაყენეო!

დადექიო!

თავისი მკვდარი ცოლი იქით მიაყუდა და თვითონ მივიდა.

იქ ვინღა დადგაო? - ჰკითხეს.

ჩემი ცოლია, ჭკვიანია, რცხვენია და იქ დადგაო. წადით, ხელი მოსჭიდეთ და წამოიყვანეთო.

წავიდა ერთი ქალი, ხელი მოსჭიდა – და მკვდარი დადაიქცა. ქალი მამასთან მივიდა და უთხრა:

ხელი მოვსჭიდე, გადაიქცა და მოკვდაო.

წამოხტა კომბლე და დაიწყო ყვირილი.

ჩემი ცოლი ცოცხალი იყო, რად მომიკალით; თუ მომცემთ, მომეცით ერთ-ერთი ქალი, თუ არა და წავალ ხლმწიფესთან და გიჩივლებთო.

ოღონდ ნუ გვიჩივლებ ხელმწიფესთან და აი ამ სამ ქლს დავამწკრივებ და რომელიც გინდა წაიყვანეო.

დამწკრივდნენ სამთავე ქალები და კომბლეს რომელიც მოეწონა, აიყვანა და წაიყვანა.

შინ რომ მიიყვანა ქალი, ჰკითხეს:

კომბლე, შენ მკვდარი ქალი წაიღე და ცოცხალი ვინ მოგცაო?

მკვდარს ცოცხალზე ცვლიანო, - უპასუხა კომბლემ.

იმათაც დახოცეს თავიანთი ცოლები, წაიღეს სოფლებში და იძახიან:

მკვდარი ცოცხალზედაო.

მკვდარზე ცოცხალი მათ არავინ არ გაუცვალა, წამოვიდნენ შინ და თქვეს

რა ვუყოთ კობლესაო?

მოვკლათო.

წამოვიდნენ, კომბლე უნდა მოეკლათ. კომბლემ უთხრა:

ოღონდ ახლა ნუ მომკლავთ და მე თვითონ მოგაკვლევინებთ ჩემ თავსაო.

წავიდა კომბლე მინდორში, გაჭრა ამი თხრილი, მერე წამოიყვანა ორი კაცი და თან ხმლები წამოაღებინა. შუა თხრილში კომბლე დადგა, იქით-აქეთ კი ის კაცები დააყენა, ხმლები დააჭერინა და უთხრა:

როცა დავიყვირო, მაშინ შემომკარით ხმლებიო.

უცებ დაიყვირა და თვითონ თხრილში ჩახტა.

მათი ხმლები ერთმანეთს მოხვდა და ორივენი დაიხოცნენ, კომბლე კი მშვიდობით გადარჩა.

Saturday, January 9, 2010

რწყილი და ჭიანჭველა

რწყილი და ჭიანჭველა დაძმობილდნენ, წავიდნენ გზასა. მიადგნენ ერთ რუს. რწყილმა უთხრა ჭიანჭველას:

- მე გადავხტები და შენ რაღა გეშველებაო?

- განა მე კი ვერ გადავხტებიო?! - უთხრა ჭიანჭველამ.

რწუილმა ისკუპა - გადახტა; ჭიანჭველამ ისკუპა - წყალში ჩავარდა. შეეხვეწა რწყილს:

- ძმობილო, მიშველე რამე, ნუ დამახრჩობ!

რწყილი ახტა, დახტა, მივიდა ღორთან და სთხოვა:

- ღორო მომე ჯაგარი,

დავგრეხ თოკსა - ბაწარსა,

ჩავუგდებ და ამოვიყვან

ჩემს ძმობილს ჭიანჭველასა.

ღორმა უთხრა:

- შენ რომ ჩემთვის რკო არ მოგიტანიაო!

რწყილი ახტა, დახტა, მივიდა მუხასთან და სთხოვა:

- მუხავ მომე რკო,

რკოს მივუტან ღორსა,

ღორი მომცემს ჯაგარსა,

დავგრეხ თოკსა - ბაწარსა,

ჩავუგდებ და ამოვიყვან

ჩემს ძმობილს ჭიანჭველასა.

მუხამ უთხრა:

- შენ რომ ჩემთვის ყვავი არ მოგიშორებიაო!

რწყილი ახტა, დახტა, მივიდა ყვავთან და სთხოვა:

- ყვავო, ეხსენ მუხასა,

მუხა მომცემს რკოსა,

რკოს მივუტან ღორსა,

ღორი მომცემს ჯაგარსა,

დავგრეხ თოკსა - ბაწარსა,

ჩავუგდებ და ამოვიყვან

ჩემს ძმობილს ჭიანჭველასა.

ყვავმა უთხრა:

- შენ რომ ჩემთვის წიწილა არ მოგიყვანიაო!

რწყილი ახტა, დახტა, მივიდა კრუხთან და სთხოვა:

- კრუხო მომე წიწილი,

წიწილს მივგვრი ყვავსა,

ყვავი დასთმობს მუხასა,

მუხა მომცემს რკოსა,

რკოს მივუტან ღორსა,

ღორი მომცემს ჯაგარსა,

დავგრეხ თოკსა - ბაწარსა,

ჩავუგდებ და ამოვიყვან

ჩემს ძმობილს ჭიანჭველასა.

კრუხმა უთხრა:

- შენ რომ ჩემთვის ფეტვი არ მოგიტანიაო!

რწყილი ახტა, დახტა, მივიდა ორმოსთან და სთხოვა:

- ორმოვ, მომე ფეტვი,

ფეტვს მივუტან კრუხსა,

კრუხი მომცემს წიწილსა,

წიწილს მივგვრი ყვავსა,

ყვავი დასთმობს მუხასა,

მუხა მომცემს რკოსა,

რკოს მივუტან ღორსა,

კრუხი მომცემს წიწილსა,

ღორი მომცემს ჯაგარსა,

დავგრეხ თოკსა - ბაწარსა,

ჩავუგდებ და ამოვიყვან

ჩემს ძმობილს ჭიანჭველასა.

ორმომ უთხრა:

- შენ რომ ჩემთვის თაგვი არ მოგიორებიაო!

რწყილი ახტა, დახტა, მივიდა თაგვთან და სთხოვა:

- თაგვო, ეხსენ ორმოსა,

ორმო მომცემს ფეტვსა,

ფეტვს მივუტან კრუხსა,

კრუხი მომცემს წიწილსა,

წიწილს მივგვრი ყვავსა,

ყვავი დასთმობს მუხასა,

მუხა მომცემს რკოსა,

რკოს მივუტან ღორსა,

კრუხი მომცემს წიწილსა,

ღორი მომცემს ჯაგარსა,

დავგრეხ თოკსა - ბაწარსა,

ჩავუგდებ და ამოვიყვან

ჩემს ძმობილს ჭიანჭველასა.

თაგვმა უთხრა:

- შენ რომ ჩემთვის კატა არ მოგიშორებიაო!

რწყილი ახტა, დახტა, მივიდა კატასთან და სთხოვა:

- კატავ ეხსენ თაგვსა,

თაგვი დასთმობს ორმოსა,

ორმო მომცემს ფეტვსა,

ფეტვს მივუტან კრუხსა,

კრუხი მომცემს წიწილსა,

წიწილს მივგვრი ყვავსა,

ყვავი დასთმობს მუხასა,

მუხა მომცემს რკოსა,

რკოს მივუტან ღორსა,

კრუხი მომცემს წიწილსა,

ღორი მომცემს ჯაგარსა,

დავგრეხ თოკსა - ბაწარსა,

ჩავუგდებ და ამოვიყვან

ჩემს ძმობილს ჭიანჭველასა.

კატამ უთხრა:

- შენ რომ ჩემთვის რძე არ მოგიტანიაო!

რწყილი ახტა, დახტა, მივიდა ძროხასთან და სთხოვა:

- ძროხავ, მომე რძე,

რძეს მივუტან კატასა,

კატა დასთმობს თაგვსა,

თაგვი დასთმობს ორმოსა,

ორმო მომცემს ფეტვსა,

ფეტვს მივუტან კრუხსა,

კრუხი მომცემს წიწილსა,

წიწილს მივგვრი ყვავსა,

ყვავი დასთმობს მუხასა,

მუხა მომცემს რკოსა,

რკოს მივუტან ღორსა,

კრუხი მომცემს წიწილსა,

ღორი მომცემს ჯაგარსა,

დავგრეხ თოკსა - ბაწარსა,

ჩავუგდებ და ამოვიყვან

ჩემს ძმობილს ჭიანჭველასა.

ძროხამ უთხრა:

- შენ რომ ჩემთვის ბალახი არ მოგიტანიაო!

რწყილი წავიდა, დაგლიჯა მინდორში ბალახი და ძროხას მიუტანა.

ძროხამ მისცა რძე, ძრე მიუტანა კატასა, კატა დაეხსნა თაგვსა: თაგვი მოშორდა ორმოსა, ორმომ მისცა ფეტვი, ფეტვი მიუტანა კრუხსა, კრუხმა მისცა წიწილა, წიწილი მიჰგვარა ყვავსა, ყვავი დაეხსნა მუხასა, მუხამ მისცა რკო, რკო მიუტანა ღორსა, ღორმა ჯაგარი უთავაზა, რწყილმა ჯაგრის ბაწსრი დაგრიხა და ჩაუგდო წყალში ჭიანჭველას, რომელიც ბალახს მოსჭიდებოდა. ჭიანჭველა ბაწარზე შეჯდა, რწყილმა ბაწარი გამოსწია, ჭიანჭველა ნაპირს ფამოიყვანა და სიკვდილს გადაარჩინა.

მერე ისევ ძმურად გაუდგნენ გზასა